17 Mayıs 2011 Salı

Nihavend - Mümkün Mü Unutmak Güzelim

Nihâvend



Rasttan veya Nevâdan başlar, Rasttan başlamada, güçlü olan Nevâya atlar. Nevâ etrafındaki seslerde ilk dolaşımlarını oluşturan Nihâvend, tizdeki Kürdî dörtlüsü içinde, diğer bazı makam çeşnilerinin karıştırılmasıyla değişiklikler gösterir. Nevâ üzerinde Uşşak, Beyatî veya Arazbar veya Buselik geçkileri ile Hicaz geçkisi en çok yapılan geçkilerdir. Ancak, bu tür geçkiler, makamın asli bünyesine ve hüviyetine etki göstermezler, çünkü, geçici geçki niteliğindedirler ve kısa süreli olurlar. Tekrar Nevâ üzerindeki Kürdî dörtlüsüne dönülür ve Nevâdan itibaren Rasta doğru Buselik beşlisi içinde karara gelinir. Bu arada, Çargâh perdesi üzerinde Buselik geçkisi yapılabileceği gibi, Nikriz ve Hicaz geçkileri de yapılabilir. Kürdî perdesinin bir asma karar perdesi olarak görevi bulunur. Bu takdirde, kısa bir Acem Aşiran geçkisi söz konusu olur.

Rast perdesi, karar perdesidir. Kararda, Irak perdesi yeden olarak alınır veya Yegâha kadar pestleşmeler içinde Yegâhtan Rasta atlayarak kararlar verildiği de görülür.

Nihâvendin tiz durağı Gerdaniye perdesidir. Gerdaniyeden itibaren genişlemeler yapıldığında, çoğu zaman Buselik beşlisi içinde bu genişlemelerin çok olduğu görülür. Sünbüle perdesi de bu genişlemeye başlangıç olduğunda, ekseriya Acem Aşiran makamının uygulamasına yol açıldığı belli edilmiş olur.

Tizdeki genişlemeleri, biraz evvel saydığımız bir iki geçici makam içinde sınırlamak doğru olmaz. Bestekârın görüş ve yorumuna göre başka makamlar açarak genişlemeler yapılması her zaman mümkündür.

Nihâvendi, donanımda, Kürdî ve Nim Hisar perdelerinin arıza işaretlerini koyarak gösteririz. Genişlemelerde veya geçkilerde ilgili makamın arıza işaretlerini yerlerine koyarız.

href="http://www.turkmusikisi.com/nazariyat/nihavend/">http://www.turkmusikisi.com/nazariyat/nihavend/